szkolnictwo
Ścieżka edukacyjna w Wielkiej Brytanii znacząco różni się od tej, którą znamy z Polski. Jako że jest to temat, który sprawia wiele problemów przy zakładaniu Kart Postaci, wszelkie najważniejsze różnice zostały zawarte poniżej.
podstawowe różnice
Po pierwsze, rok szkolny w Wielkiej Brytanii trwa około 190 dni i podzielony jest na trzy trymestry, nie jak w Polsce na dwa semestry. Rozpoczyna się 1 września, a kończy w okolicach 20 lipca i poza okresem lekcyjnym obejmuje również pięciodniowe przerwy między trymestrami, dwutygodniowe wakacje bożonarodzeniowe i wielkanocne oraz pięć dni przerwy od zajęć w czerwcu.
I trymestr - od pierwszego dnia szkoły do grudnia (jesienny),
II trymestr - od przerwy świątecznej do połowy lutego (wiosenny),
III trymestr - od końca lutego do końca roku szkolnego (letni).
Po drugie, obowiązek szkolny obejmuje dzieci od 5 do 16 roku życia (nie jak w Polsce od 7 do 18).
etapy szkolnictwa
1. Edukacja przedszkolna
2. Primary School
3. High School/Secondary School
4. Further Education/College
5. Higher Education
PRIMARY SCHOOL jest odpowiednikiem polskiej szkoły podstawowej, obejmuje 6 lat edukacji. Rozpoczyna się ją w wieku 5 lat, a kończy w wieku 11 lat, Jest to szkoła obowiązkowa.
SECONDARY SCHOOL to szkoła odpowiadająca polskiemu gimnazjum i również jest szkołą obowiązkową. Trwa od 11 do 16 roku życia. Szesnastoletni uczniowie kończą ten etap nauki egzaminem General Certificate of Secondary Education (GCSE), którego zdanie jest furtką do dalszej edukacji lub podjęcia pracy. To jest moment, w którym kończy się obowiązkowa edukacja w Wielkiej Brytanii. Uczniowie mogą kontynuować naukę, ale nie muszą - jeśli nie chcą kontynuować szkolnej edukacji do osiągnięcia pełnoletności, mogą podjąć się stażów czy treningów, które pełnią formę edukacyjno-zarobkową.
FURTHER EDUCATION (COLLEGE) jest odpowiednikiem polskiego liceum. Trwa od 16 do 19 roku życia i kończy się egzaminem General Certificate of Education Advanced Level (A levels), który jest odpowiednikiem polskiej matury. Zdaje się go z 3 wybranych przedmiotów. Skala ocen jest zupełnie inna niż w przypadku polskiej matury - wyznacznikiem poziomu nie są wskaźniki procentowe, a oceny wyrażone są w skali ocen A (najwyższa), B, C, D, E, F, G (najniższa zdająca) i U (uczeń nie zdaje).
higher education (studia)
Rok akademicki rozpoczyna się we wrześniu lub w październiku i trwa zazwyczaj do końca czerwca lub do początku lipca. Dokładny dzień początku i końca roku akademickiego zależy od poszczególnych uczelni. W trakcie roku akademickiego przewidziane są dwie dłuższe świąteczne przerwy, przypadające na Boże Narodzenie (zwykle 15 grudnia - 15 stycznia) i Wielkanoc (kwiecień).
Początek roku akademickiego przypada mniej więcej na 15 - 30 września, a jego koniec między 15 maja a 15 czerwca i dzieli się on na dwa semestry. Przez ostatnie dwa tygodnie roku akademickiego odbywają się egzaminy.
I stopień (undergraduate)
Są to studia odpowiadające licencjatowi, jednak mają większy prestiż niż polski licencjat i dają od niego szersze możliwości na rynku pracy. Trwają najczęściej 3 lata i można je rozpocząć w wieku 19 lat, oczywiście po zdaniu A levels. Osoby, które ukończyły pierwszy stopień studiów, wraz z dyplomem uzyskują tytuł naukowy Bachelor.
BA (Bachelor of Arts) - licencjat z kierunków humanistycznych
BSc (Bachelor of Sciences) - licencjat z kierunków ścisłych
Alternatywy dla Undergraduate:
Foundation - studia 2-letnie (gdzie dostaje się "certyfikat", który NIE jest równoznaczny z dyplomem Undergraduate i nie dostaje się po nim tytułu naukowego; coś w rodzaju polskiego studium)
Sandwich/Work placement - 4-letnie studia licencjackie, gdzie (zazwyczaj na 3 roku) odbywa się roczną praktykę zawodową, niekoniecznie płatną.
II stopień (postgraduate)
Po ukończeniu licencjatu można kontynuować naukę na poziomie magisterskim i te studia są uzupełnieniem wiedzy nabytej na studiach I stopnia. Podobnie jak w Polsce trwają 2 lata. Osoby, które ukończyły drugi stopień studiów, uzyskują tytuł naukowy Master.
MA (Master of Arts) - magister z kierunków humanistycznych
MSc (Master of Sciences) - magister z kierunków ścisłych
klimat
W Anglii panują nieco inne warunki pogodowe niż w Polsce. Jest tam zdecydowanie bardziej deszczowo i sporo chłodniej, a pogoda w ciągu roku nie ulega tak dużym różnicom w zależności od pory roku, jak w Polsce. Jest monotonniej, ale spokojniej i należy o tym pamiętać, szczególnie latem, które diametralnie różni się od polskiego.
Pogoda
Angielską pogodę można określić jako dość ponurą w porównaniu z polskimi warunkami i dużo spokojniejszą. Częściej niż w Polsce jest tam dość pochmurno i bardzo deszczowo, ale nie oznacza to, że niebo jest zasnute chmurami na okrągło - dni deszczowe przeplatają się ze słonecznymi, których wcale nie jest tak mało. Angielska pogoda bywa też dość kapryśna: deszcz potrafi zarówno padać monotonnie całymi dniami, jak i pojawić się znienacka, więc bez parasola lepiej nie ruszać się z domu. Rano może przywitać nas słońce i czyste, piękne niebo, kilka godzin później aura natomiast zaskoczy nas porywistym wiatrem i deszczem. Ważnym do zauważenia jest, że na obszarze nie tylko Anglii, ale całej Wielkiej Brytanii niezbyt często można spotkać burze: jest ich znacznie mniej niż w Polsce, co spowodowane jest mniejszym skokiem temperatur. Zdarza się ich zaledwie kilkanaście w roku.
Poza deszczową aurą w Anglii można zauważyć dość silne i porywiste wiatry. Wietrznie jest przez cały rok, ale szczególnie daje się to we znaki w chłodnej części roku. Na wybrzeżach często można zaobserwować sztormy.
Zimy są łagodniejsze niż w Polsce, temperatury nie są tak niskie, więc śnieg pojawia się na ulicach rzadko. Bardzo częstym zjawiskiem, szczególnie jesienną porą, są natomiast mgły.
Temperatura
Temperatura jest dużo bardziej umiarkowana niż w Polsce, co czyni życie w Wielkiej Brytanii dużo przyjemniejszym. W porze letniej jest tu chłodniej, ale za to zrównoważenie: zimą temperatura rzadko spada poniżej zera, a minus na termometrach najczęściej można zobaczyć nocą. Latem z kolei nieczęsto trafiają się upały: w okresie wakacyjnym temperatura zazwyczaj przekracza 25 stopni Celsjusza, ale tylko przez kilka dni w roku przewyższa 30 stopni. Jest przy tym bardziej rześko niż w Polsce.
waluta
Jednostką monetarną obowiązującą w Wielkiej Brytanii jest funt szterling (ang. pound sterling), zwyczajowo oznaczany symbolem £. Jego wartość waha się między 4,5 zł a 5 zł.
Jeden funt (£) dzieli się na 100 pensów (p).
Monety w obiegu:
1 p
2 p
5 p
10 p
20 p
50 p
1 £
2 £
Banknoty w obiegu:
5 £
10 £
20 £
50 £
Jak jest z cenami?
Myśląc o cenach produktów potrzebnych w życiu codziennym generalnie najłatwiej jest trzymać się przelicznika 1 funt = 1 złotówka z zastrzeżeniem, że funt jest trochę więcej wart. Z tego powodu artykuły spożywcze, sprzęty elektroniczne czy ubrania nieco mniej obciążają portfel kupującego niż w Polsce, ale nie są to wielkie różnice.
kuchnia
Między kuchnią polską a angielską jest tak dużo różnic, że warto o nich wspomnieć (i nie czytać w przyszłości postów o rdzennych Anglikach, którzy właśnie przygotowali sobie pierogi albo bigos...). Cechuje ją brak wyrazistości smaku spowodowany stronieniem od używania dużej ilości przypraw, a także zamiłowanie do opiekanego chleba, smażenia i pieczenia.
Co jedzą Anglicy?
Smażone lub pieczone, dość ciężkie potrawy są częste na talerzu Anglika i wszelka smażenina jest również mile widziana podczas śniadania. Bardzo popularną formą przekąski są grzanki, zdecydowanie popularniejsze od tradycyjnych polskich kanapek. Poza mięsami i grzankami na stołach angielskich królują jajka, ziemniaki, warzywa strączkowe i warzywa ugotowane na parze.
Nie wiesz, co Twoja postać może upichcić? Do popularniejszych tradycyjnych potraw angielskich można zaliczyć między innymi fish and chips (smażona ryba, najczęściej dorsz, w cieście lub bułce tartej i z porcją frytek), sunday roast (tradycyjne niedzielne danie składające się z pieczonego mięsa i ziemniaków wraz z dodatkami, takimi jak Yorkshire pudding, warzywa oraz sos), cottage pie (zapiekanka składająca się z mięsa mielonego, sosu, warzyw takich jak cebula, groszek czy marchewka, pokryta warstwą puree ziemniaczanego), banger and mash (ziemniaki z kiełbaskami w sosie cebulowym) czy apple pie (ciasto z nadzieniem jabłkowym).
Kiedy jedzą Anglicy?
Śniadanie na co dzień jest delikatne, zjedzone na szybko przed wyjściem do pracy i w tej formie nie różni się w zasadzie od polskiego śniadania: często jest to owsianka, szybkie tosty czy inne pieczywo, mleko z płatkami. W wolne dni, gdy jest więcej czasu i cała rodzina spotyka się na śniadaniu, poranki urozmaica tradycyjny full English breakfast. Wówczas na talerzu można zobaczyć tosty, kiełbaski, bekon, jajka czy fasolę w sosie pomidorowym (często wszystko podane razem), najczęściej z kawą, herbatą czy sokiem.
Elevenses jest szybką przekąską zjadaną w godzinach przedpołudniowych, najczęściej jest to coś lekkiego, jak ciasteczko z kawą czy herbatą.
Obiad może być jedzony na szybko w przerwie od pracy (lunch) lub w domu, o późniejszej porze, w bogatszej wersji jako obiadokolacja (dinner). Najważniejszy posiłek w ciągu dnia, jak w Polsce.
Tea time to odpowiednik polskiego podwieczorka, spożywany w godzinach popołudniowych, wbrew pozorom niekoniecznie z herbatą.
Kolacja to zupełnie jak w Polsce ostatni, lekki posiłek w ciągu dnia - często tost czy kanapka.
Herbata i marmite
Herbata jest jednym z ulubionych brytyjskich napojów, przygotowywana na dziesiątki sposobów. Warto o niej pamiętać.
Marmite, które, jak powiadają Anglicy, kocha się lub nienawidzi. Jest bardzo charakterystyczne dla brytyjskiej kuchni. To wyciąg drożdżowy, powstający jako produkt uboczny podczas warzenia piwa, a jego smak jest zbliżony do sosu sojowego. Bardzo mocny zapach i wyrazisty smak, który nie wszystkim przypada do gustu. Brytyjczycy uwielbiają je jako smarowidło do tostów, dodatek przekąsek, zup, sosów... praktycznie wszystkiego. Bardzo typowy w Anglii dodatek.
święta
Święta religijne pokrywają się w zasadzie ze znanymi z Polski, ale sposób ich obchodzenia znacząco się różni. Co dzieje się w takim razie w brytyjskich domach?
Boże Narodzenie
Okres przedświąteczny
Zaczyna się wcześniej niż w Polsce, bo już pod koniec listopada, a kończy się tuż po Sylwestrze. W tym czasie domy, podwórza, ulice czy witryny sklepowe są suto przystrojone wszelkimi ozdobami świątecznymi, błyszczą się ogromem lampek choinkowych, łańcuchów, bombek, reniferków czy innych mniej lub bardziej kiczowatych ozdób.
Bardzo charakterystyczne są Christimas Parties odbywające się przez cały grudzień: są to zakrapiane alkoholem imprezy organizowane przez znajomych, sąsiadów, pracodawców... Grudzień jest dla Anglików czasem zabawy.
Christmas Day (25 grudnia)
W Polsce najważniejsza jest Wigilia (24 grudnia), gdy wszyscy zasiadają do rodzinnej wieczerzy, dzielą się opłatkiem i otwierają prezenty. W Anglii Wigilii się nie obchodzi i jedyne, co robi się w wigilijny wieczór, to powieszenie na kominku skarpet na prezenty. Świętowanie zaczyna się w Christmas Day, czyli 25 grudnia, gdy rodziny po południu zasiadają do uroczystych obiadów.
Świąteczna kuchnia
W Boże Narodzenie na świątecznym stole nie zobaczymy polskiego karpia. Tradycyjną potrawą jest nadziewany świąteczny indyk.
Z innych typowo świątecznych potraw bożonerodzeniowych w Anglii można wyróżnić Christmas Pudding (mocno nasączone alkoholem ciemne ciasto z ogromną ilością bakalii), Christmas Cake (ciemne ciasto z bakaliami, nasączone alkoholem i polane grubą marcepanową masą), mince pies (małe babeczki wypełnione masą bakaliową), pieczone ziemniaki, sosy żurawinowe.
Zwyczaje
Christmas crackers. Brytyjczycy nie dzielą się opłatkiem. Zamiast niego w świąteczny wieczór, podczas kolacji mają Christmas crackers. Są to duże, ozdobne, papierowe cukierki, które rozrywane są przez dwie osoby, co okraszone jest donośnym hukiem. W ich wnętrzu znajdują się różne drobiazgi, jak na przykład papierowe korony, miłe wróżby czy niewielkie figurki do zabawy.
Christmas stockings.Tradycyjnie w wigilijny wieczór na kominku wiesza się christmas stockings. Są to ozdobne, świąteczne skarpety, do których pakowane są prezenty. Te, które nie mieszczą się w skarpetkach, kładzie się pod choinką. Angielski Święty Mikołaj przychodzi w nocy, potajemnie, wkradając się do domu przez komin. Prezenty otwiera się bardzo długo, przy tradycyjnej angielskiej herbatce celebrując otwarcie każdego z nich - z tego powodu angielskie otwieranie prezentów potrafi ciągnąć się od świątecznego obiadu aż do wieczora.
Świąteczna pantomima. Bardzo popularna jest także świąteczna pantomima. Jest to przedstawienie dla całych rodzin, choć głównie skierowane do dzieci, które łączy elementy z różnych bajek, sięga również do współczesnej popkultury, jest hałaśliwe i zabawne, angażuje też aktywnie widzów, którzy uczestniczą w nim przy odśpiewywaniu piosenek, podpowiadaniu aktorom drogi czy kwestii. To miłe, familijne wydarzenie.
Świąteczna przemowa Królowej. Wyczekiwana w świąteczny dzień, odbywa się zawsze o godzinie 15 i ściąga do telewizorów całe brytyjskie rodziny, które chcą wysłuchać świątecznego orędzia Elżbiety II.
Wielkanoc
Easter, czyli angielska Wielkanoc nie różni się od polskiej pod względem religijnego obchodzenia tego dnia, pomijając brak święconki. Różnice są drobne, zawierają się w sposobie świętowania poszczególnych dni.
Wielki Piątek
Good Friday. Dzień wolny od pracy, spędzany głównie na wypoczynku lub odwiedzaniu rodzin. Puby i restauracje są pełne bawiących się klientów.
Wielka Sobota
Różni się od polskiej brakiem święcenia pokarmów. Anglicy nie malują jajek, tę tradycję wyparły czekoladowe jajka w ozdobnych, kolorowych papierkach (easter eggs). Dzień obchodzony bez wielkich tradycji, wieczorami Anglicy dobrze się bawią, a w ciągu dnia można pobawić się na ulicznych festiwalach, festynach czy koncertach.
Wielka Niedziela
Dzień spędzany rodzinnie, zaczynający się od dużego, spożywanego całą rodziną śniadania. Anglicy tego dnia oczywiście wybierają się do kościoła, często również udają się za miasto na piknik lub wspólnie spacerują.
Dzień, który jest rajem dla dzieci. Maluchy wybierają się do ogrodu, by wziąć udział w Egg hunt, czyli zabawie polegającej na szukaniu jajek ukrytych w trawie czy krzakach.
Na stołach królują czekoladowe jajka, cross buns (tradycyjne wielkanocne bułeczki o słodkawym smaku, wypiekane z charakterystycznym krzyżykiem) czy simnel cake (ciasto polane marcepanową masą, przystrojone tradycyjnie 11 marcepanowymi kulkami, które symbolizują apostołów, z wyłączeniem Judasza).
Wielki Poniedziałek
Ostatni dzień świętowania, który Anglikom najczęściej upływa pod znakiem wyprzedaży (Bank holiday).
Inne święta
Halloween
W całej Wielkiej Brytanii obchodzone bardzo hucznie. Sposób jego obchodzenia nie różni się od tego, jaki coraz częściej możemy zobaczyć w Polsce: Brytyjczycy zakładają tego dnia "straszne" kostiumy, a na ulicach odbywają się parady przebierańców. Odbywają się wówczas imprezy w klubach, barach, pubach. Popularne są także scary farms, czyli zaaranżowane na dużych przestrzeniach imprezy tematyczne, których tematem przewodnim są oczywiście straszne miejsca czy typowo halloweenowe postacie z popkultury.
Bank Holiday
Święto bankowe. Jego nazwa wzięła się stąd, że tego dnia nie pracują banki, więc nie mogą działać również inne firmy. Jest to święto państwowe, w które osoby pracujące poza służbami użyteczności publicznej oraz mundurowymi otrzymują dzień wolny od pracy.
Obecnie Bank Holiday w Anglii wypadają w Nowy Rok, Wielki Piątek, Wielki Poniedziałek, pierwszy (May Day) i ostatni poniedziałek maja (Spring Bank Hoiday), ostatni poniedziałek sierpnia (Summer Bank Holiday), Boże Narodzenie i 26 grudnia (Boxing Day).
Boxing Day
26 grudnia. Najprawdopodobniej nazwa święta wywodzi się ze średniowiecznego zwyczaju darowania służbie lub biednym podarunków zapakowanych w pudełka (ang. box). Obecnie to dzień wielkich poświątecznych wyprzedaży, kiedy ludzie tłumnie wychodzą do sklepów, polując na najlepsze okazje.
Mothering Sunday
W Wielkiej Brytanii Dzień Matki obchodzi się w czwartą niedzielę postu, czyli trzy tygodnie przed Niedzielą Wielkanocną (druga połowa marca - początek kwietnia). Nazwa Mothering Sunday pochodzi od tradycji odwiedzania rodzimego kościoła (mother church) w połowie postu. Ci, którzy mieszkali daleko od domu zjeżdżali do swoich rodzin właśnie w niedzielę, na 3 tygodnie przed Wielkanocą.
Obecnie Dzień Matki nazywa się potocznie Mother's Day, choć jest to nazwa zapożyczona z amerykańskiego słownika. Tradycją tego dnia jest obdarowanie matek kartkami z życzeniami i takimi prezentami jak np. karnet do spa, fryzjera, bilet do teatru. Tradycyjną potrawą w ten dzirń jest Simmel Cake (marcepanowe ciasto z wierzchnią warstwą owoców).
Bonfire Night
Dzień Guya Fawkesa, obchodzony 5 listopada. To rocznica zdemaskowania w 1605 roku spisku prochowego, który miał być zamachem na życie Króla Anglii i Szkocji. Jego plan obejmował wysadzenie Izby Lordów za pomocą wypełnionych prochem beczek, Fawkes natomiast miał za zadanie pilnować materiałów wybuchowych. Do zamachu nie doszło, a wszyscy spiskowcy zostali straceni.
W ten dzień odbywają się festyny tradycyjnie obejmujące między innymi spalenie kukły Guya Fawkesa, wieczorem za to odbywają się pokazy sztucznych ogni.
Remembrance Day
Dzień Pamięci. Święto obchodzone 11 listopada, na cześć żołnierzy poległych w wojnach. W ten dzień o godzinie 11 cześć poległym oddawana jest w formie dwóch minut ciszy. Każdy z obywateli, o ile ma sposobność, przystaje na tę chwilę.
Nazywane jest również Świętem Maku (Poppy Day) z powodu zwyczaju noszenia tego dnia sztucznych maków przypiętych do ubrania. Maki te są sprzedawane przez Brytyjską Legię Królewską (The British Royal Legion), a dochód przeznaczony jest na rzecz weteranów.
ustrój polityczny
Ustrojem politycznym Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jest monarchia parlamentarna. Co to oznacza? Że na czele państwa stoi monarcha, który dzieli władzę z parlamentem - w przeciwieństwie do polskiego ustroju, nie ma tam prezydenta.
Monarchia jest dziedziczna, a w rękach głowy państwa spoczywa władza ustawodawcza i wykonawcza - obecnie jednak mocno ograniczona przez parlament i premiera. Podobnie jak polski prezydent, angielski monarcha głównie pełni funkcję reprezentacyjną. Obecnie Królową Brytyjską jest Elżbieta II. Warto pamiętać, że królowa jest dla Brytyjczycy bardzo ważna, tak samo zresztą, jak cała rodzina królewska. Każdy ich krok jest śledzony przez media, Brytyjczycy kochają o nich plotkować, a urodziny Elżbiety II są hucznie obchodzone w całym kraju - i to dwukrotnie! Królowa urodziła się 21 kwietnia, ale jej urodziny drugi raz obchodzi się w oficjalnie czerwcu, co ma być gwarantem lepszej pogody. Tego dnia odbywa się uroczysta defilada gwardii, a Brytyjczycy udają się na uroczyste pikniki i świętują dłużej w pubach oraz barach.
Parlament składa się z Izby Gmin (izba niższa), Izby Lordów (izba wyższa) oraz monarchy. Izba Gmin ma zmienną liczebność, obecnie jest to 650 osób - czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje obywatelom, którzy ukończyli 18 lat. Izba Lordów składa się z dziedzicznych i dożywotnich lordów, z lordów duchownych. W 2012 roku prawo zasiadania w Izbie miało 782 członków z tego 667 lordów dożywotnich, 25 lordów duchownych (biskupów anglikańskich) i 90 lordów dziedzicznych.
Parlament zajmuje się ustawodawstwem, nadzorowaniem rządu, kontrolą finansów państwa, obroną praw obywatelskich, dyrektywami UE i wszelkimi problemami społecznymi, które mają duże znaczenie dla narodu.
Rząd to ogół ministrów, których powołuje premier lub monarcha i jest ich około 100. Gabinet natomiast to kolegialny organ władzy wykonawczej w Wielkiej Brytanii, w skład którego wchodzi brytyjski premier oraz najważniejsi ministrowie - łącznie ok. 20 osób.
sądownictwo
Sądy Niższej Instancji
Magistrates Courts - zajmują się drobnymi sprawami, głównie prawem karnym, rodzinnym, są także sądami dla nieletnich. Orzekają w nich sędziowie pokoju (justices of the peace/magistrates), czyli sędziowie najniższego szczebla, którzy nie mają wykształcenia prawniczego. Ich jedynym przygotowaniem do funkcji sędziów jest szkolenie, które pozwala uzyskać lub rozwinąć swoją wiedzę i doświadczenie w pracy w sądzie. Funkcja ta jest pełniona dobrowolnie, nieodpłatnie, chyba że pracodawca, który zwalnia pracownika na czas pełnienia jego funkcji w sądzie, zgodzi się na wypłatę wynagrodzenia również za dzień spędzony poza miejscem zatrudnienia. Magistrates wykonują swoją funkcję zwykle 26 dni rocznie. Limit wieku, który obowiązuje osoby pełniące funkcję magistrates, wynosi od 18 do 70 lat. Jednakże Lord Kanclerz zazwyczaj nie powołuje na to stanowisko osób w wieku powyżej 65 lat. Wybór kandydatów jest dokonywany spośród każdej społeczności, grup etnicznych, niezależnie od płci, religii czy poglądów politycznych.
County Courts - sądy okręgowe. County Court Civil zajmują się mniej skomplikowanymi sprawami cywilnymi, takimi jak odzyskiwanie należności, przywrócenie posiadania majątku (np. w przypadku niepłacenia rat kredytu hipotecznego). County Court Family zajmują się sprawami rodzinnymi.
Tribunals - trybunały. Ich rozprawy są otwarte dla publiczności. Istnieje wiele trybunałów, które rozpatrują różne kwestie: imigrację, podatki, grunty i nieruchomości, pracę, zdrowie psychiczne. W skład członków trybunałów mogą wchodzić specjaliści w innych dziedzinach niż prawo, np. lekarze, oraz osoby bez wykształcenia prawniczego, choć przewodniczącym takiego trybunału prawie zawsze jest osoba o wykształceniu prawniczym.
Sądy wyższej instancji
Crown Court - sąd koronny zajmujący się najpoważniejszymi przestępstwami kryminalnymi.
High Court of Justice - czyli Wysoki Trybunał. Dzieli się na trzy Wydziały: Chancery Division (kanclerski) zajmujący się sprawami majątkowymi, w tym zarządzaniem majątkiem osób zmarłych, interpretacją testamentów, niewypłacalnością oraz sporami dotyczącymi spółek kapitałowych i osobowych; Queen`s Bench Division (Wydział Ławy Królowej) zajmuje się szerokim zakresem spraw cywilnych, w tym powództwami o odszkodowanie wynikającymi z niedotrzymania umów oraz czynów niedozwolonych, sprawami o zniesławienie, sporami o charakterze handlowym oraz sprawami z zakresu prawa morskiego (sprawami cywilnymi związanymi z okrętami, np. zderzenie, uszkodzenie ładunku oraz ratunek); Family Division (rodzinny) zajmuje się sprawami rodzinnymi.
Senior Courts of England and Wales, czyli sądy apelacyjne
Court of Appeal - jego Wydziałem Karnym przewodzi Lord Chief Justice (Lord Naczelny Sędzia). Rozpoznaje odwołania od skazań i wyroków wniesione przez osoby, w stosunku do których Sąd Koronny wydał skazanie lub wyrok, może zaostrzyć lub zmienić wyrok, unieważnić skazanie, zarządzić nowy proces. Zwykle zasiada w nim trzech sędziów. W Wydziale Cywilnym przewodniczącym jest Master of the Rolls i pełni takie same funkcje, co w Lord Chief Justice w Wydziale Karnym, a praca Wydziału skupia się na odwołaniach od wyroków wydanych przez Wysoki Trybunał.
Supreme Court of the United Kingdom
Sąd Najwyższy Zjednoczonego Królestwa. Sąd apelacyjny ostatniej instancji w prawie wszystkich sprawach rozpatrywanych na podstawie prawa Anglii, Walii, Irlandii Północnej, a także prawa cywilnego Szkocji.
dowody tożsamości
Identity Card
Czyli brytyjski dowód osobisty i pierwsza ogromna różnica między Polską a Wielką Brytanią. W Wielkiej Brytanii nie funkcjonuje dowód osobisty. Taki dokument był wymagany przez zaledwie kilka lat, a jego ważność skończyła się w 2011 roku. Identity Card można posiadać, ale nie ma ona wartości, obecnie nie jest żadnym dowodem tożsamości.
Citizen Card
To oficjalny dokument potwierdzający wiek, uznawany w całej Wielkiej Brytanii. Zawiera on zdjęcie, nazwisko, datę urodzenia. Istnieją trzy rodzaje Citizen Card: dla osób pełnoletnich, dla osób w wieku 16-17 lat oraz dla dzieci poniżej 16 roku życia.
Driving license
Prawo jazdy. Pełni dokładnie taką samą funkcję jak polskie prawo jazdy: jest dokumentem potwierdzającym uprawnienie do prowadzenia pojazdów oraz stanowi dowód tożsamości. Nie traci ono ważności, nie trzeba go odnawiać - co najwyżej może zajść potrzeba wymiany zdjęcia. W Wielkiej Brytanii honorowane są również zagraniczne prawa jazdy, ale zaleca się wymienić je na brytyjskie, przy zagranicznych bowiem można natknąć się na wyższe ubezpieczenia czy inne opłaty związane z serwisowaniem auta.
Passport
Paszport brytyjski spełnia taką samą rolę jak polski. Aby go wyrobić, należy mieć brytyjskie obywatelstwo, jest ważny przez 10 lat i można wyrobić go od 16 roku życia. Można się nim legitymować, tak samo jak prawem jazdy i Citizen Card.
Zdarza się, że osoby z zagranicy, nie posiadające brytyjskich dokumentów legitymują się rachunkami wystawionymi na własne nazwisko jako potwierdzenie tożsamości. Mogą oczywiście używać zagranicznych dokumentów, jednak zdarza się, że o ile wystarczy, aby Brytyjczyk okazał jeden z wymienionych dowodów tożsamości, osoby z zagranicznymi papierami muszą czasem potwierdzić tożsamość więcej niż jednym dokumentem.
codzienne życie i obyczaje
Jakie jeszcze różnice między Polską a Anglią możemy napotkać podczas forumowej przygody?
Mijając się na ulicy, ludzie rzadko odwracają wzrok i udają, że się nie widzą. Przeciwnie, najczęściej spoglądając na mijanego przechodnia można spotkać się z natychmiastowym nawiązaniem kontaktu wzrokowego i uprzejmym uśmiechem. Anglicy to bardzo pozytywny naród.
Bardzo popularnym gestem zastępującym często słowa jest kciuk unoszony w górę, który wyraża aprobatę.
Religia
Należy pamiętać, że w Wielkiej Brytanii głównym wyznaniem jest anglikanizm, jeden z odłamów chrześcijaństwa. Jego doktryna w zasadzie nie różni się od katolickiej, którą znamy z naszej ojczyzny, niemniej jednak istnieją dość istotne różnice, o których warto wspomnieć, by później nie czytać na forum bzdur:
1. Kościół anglikański (z wyjątkiem niektórych wspólnot, ale to tylko mniejszości) nie uznaje zwierzchnictwa papieża. Dla nich głową kościoła jest Królowa Elżbieta II.
2. Zniesiono celibat - to znaczy, że angielscy duchowi mogą posiadać partnerki i rozmnażać się w zgodzie ze swoją funkcją religijną.
3. Do święceń kapłańskich dopuszczane są kobiety.
4. Dopuszczalne są śluby jednopłciowe, ale NIE są to śluby kościelne! Mają one tylko i wyłącznie cywilny charakter.
Puby
Ulubione miejsce spotkań w całej Wielkiej Brytanii. Pubów jest mnóstwo w dużych miastach i praktycznie każda mała miejscowość też ma swój własny pub. To miejsce, w którym kwitnie życie towarzyskie, spędza się wolne wieczory i jeśli chce się poimprezować ze znajomymi, najczęściej wędruje się do pubu (to dużo popularniejsze niż znane w Polsce domówki).
Jak puby to również i serwowane w nich piwo, które leje się litrami - najczęściej lane do kufla od serca, aż do pełna. Zamawia się zwykle pint piwa (568 ml) lub half pint.
Ruch lewostronny
W porównaniu z polskimi zasadami ruchu drogowego znaczącą różnicą w tym, co widzimy na angielskich ulicach, jest ruch lewostronny. Samochody poruszają się bliżej lewej, a nie prawej krawędzi jezdni, czyli pod prąd w stosunku do polskiego, prawostronnego ruchu. Ta zasadnicza różnica pociąga za sobą kolejne: wyprzedzamy samochody z prawej strony, a na rondzie poruszamy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara (na odwrót niż w Polsce). Na skrzyżowaniach za to nie obowiązuje pierwszeństwo tego, kto jest z naszej prawej - jeśli to nie jest oznakowane przy skrzyżowaniu, nie ma ustalonego pierwszeństwa przejazdu.
Ruch lewostronny zmusza też do innej budowy i obsługi samochodów: kierownica jest po prawej, nie po lewej stronie, a skrzynią biegów, hamulcem ręcznym, wszelkimi pokrętłami na desce rozdzielczej jesteśmy zmuszeni posługiwać się za pomocą lewej ręki.
Anglicy są na drogach kulturalniejsi niż Polacy jeśli chodzi o traktowanie innych kierowców, piesi powinni jednak zachować ostrożność, bo różnie bywa z przepuszczaniem ich przez ulicę. Angielscy kierowcy mają też denerwujący zwyczaj nieużywania kierunkowskazów i parkowania gdzie popadnie - za kierownicą należy być ostrożnym.
Pralki w kuchni
W angielskiej łazience rzadko uświadczy się pralkę czy jakiekolwiek inne urządzenia elektryczne. Ich miejsce najczęściej jest w kuchni i choć powoli się to zmienia, nadal jest to dominujący trend. Z czego wynika? Z bezpieczeństwa. W starym angielskim budownictwie minimalizowano zagrożenie porażenia prądem tak bardzo, że budowano łazienki bez gniazdek elektrycznych. W wielu mieszkaniach czy domach (szczególnie starszych) nie sposób w łazience podłączyć do prądu pralkę, suszarkę czy elektryczną maszynkę do golenia, bo po prostu nie ma do czego. Inne są też włączniki światła, które przypominają sznurki w górnopłukach toaletowych. Światło włącza się i wyłącza ich pociągnięciem.
Dwa krany
W starym angielskim budownictwie najczęściej spotkać się można nie z jednym kranem o regulowanej temperaturze wody, tylko z dwoma oddzielnymi kranami: jeden z zimną, a drugi z gorącą wodą. To niewygodne rozwiązanie powoli jest wypierane i w nowych domach czy mieszkaniach znajdziemy znane nam z Polski pojedyncze krany z regulacją, ale na podwójne krany nadal można natknąć się w wielu budynkach.
Inne nazwy znajomych produktów
Sporo marek znanych z Polski w Wielkiej Brytanii nosi inne nazwy. Przykładowo: Opel - Vauxhall, chipsy Lay's - Walker's, lody Algida - Wall's, kosmetyki Rexona - Sure, pasty Blend-a-med - Crest, dezodoranty Axe - Lynx, guma Orbit - Extra, kawa Prima - Douwe Egberts, proszek Vizir - Daz.
Zaręczyny, obrączki i Eternity ring
Chcesz oświadczyć się swojej połowie? To cię uderzy po kieszeni! Według tradycji pierścionek zaręczynowy powinien być równowartością jednej wypłaty, więc przeciętny Anglik o wiele bardziej wykosztuje się na oświadczynach niż Polak. Ciekawą tradycją w Anglii jest też kupowanie przez mężczyznę tzw. "eternity ring", czyli pierścionka, który ma symbolizować jego wieczną miłość do ukochanej. Wręcza się go po ślubie. Zdarza się też, że małżonkowie z wieloletnim stażem na okrągłą rocznicę kupują sobie tzw. "trilogy ring", który też ma symbolizować wieczną miłość. Trilogy ring musi posiadać trzy diamenty symbolizujące przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
Oczywiście Anglicy noszą też zwykłe obrączki, które są tradycją także w polskich małżeństwach, ale tu mamy kolejną różnicę: w Anglii obrączkę nosi się na serdecznym palcu lewej dłoni. Na prawej dłoni noszą je tylko wdowy i wdowcy.
Zakaz grzybobrania
Na terenie Wielkiej Brytanii nie zbiera się grzybów. Brytyjczycy raczej się na nich nie znają, więc nie próbują tego robić, a przy tym utrudnia im to brytyjskie prawo z 1878 roku, które stanowi, że bez wyraźnej zgody – orzeczonej przez lokalnych stróżów prawa – grzybów z lasu wynosić nie można. „Kto narusza poszycie leśne, ten narusza rozwój lasu”.
Grzyby można zbierać tylko w lasach, w których właściciele na to zezwalają. Ponadto można to robić jedynie na własny użytek i nie wolno wynieść z lasu więcej niż 1-2 kg grzybów, nie należy przy tym zbierać wszystkich grzybów z jednego obszaru, naruszać grzybni. Bardzo wysokie kary (nawet do 1000 funtów) można dostać również za zanieczyszczanie lasów, więc nie polecamy w Wielkiej Brytanii chować się "za krzaczek"!
Prohibicja
Od godziny 22:00 do 10:00 w Wielkiej Brytanii panuje całkowity zakaz sprzedaży alkoholu. Nawet jeśli alkohol w danym sklepie jest, kasa go nie przyjmie. Jeśli chce się zaszaleć, lepiej zaopatrzyć się wcześniej!
Skrzynki pocztowe w drzwiach wejściowych
Zarówno w domach, jak i w blokach każdy lokal mieszkalny posiada swoją skrzynkę pocztową w drzwiach - a dokładniej podłużną szczelinę w centralnej części drzwi, przez którą listonosz wrzuca do mieszkania korespondencję.
